NADANIE PRAW MIEJSKICH
Do dzisiejszych czasów nie zachowały się dokumenty mówiące o lokacji miasta.
Pierwsza zapisana wzmianka o nim - Oszeczno - pochodzi z 1393 roku. Dotyczyła ona Woyczecha Konkola civis de Oszeczno. Wiele wyjaśnia w historii miasta przywilej dziedzica Osiecznej Adama Olbrachta Przyjemskiego, wydany 24 stycznia 1635 roku.
Przyjemski wspomina w nim o przywileju nadanym Osiecznej przez dawnego dziedzica - Wojsława z Gryżyny, kasztelana santockiego. Można na tej podstawie domniemać, iż to właśnie Wojsław Borek nadał prawa miejskie Osiecznej.
Wzmianka o nim pojawia się w dokumentach w latach 1365-1385. Prawdopodobnie lokacja nastąpiła najpóźniej około roku 1370 i ostatecznie przyjęto tę datę za właściwą dla nadania praw miejskich. Potwierdzeniem tego może być wzmianka pochodząca z końca XIV wieku. W 1399 roku wymieniony zostaje proconsul (burmistrz) et iurati (radni - ławnicy) civitas Osseczne. We wzmiance odnotowano również proboszcza Mikołaja w roku 1397. Była więc tutaj parafia, a lokacja miasta czy wsi, zwykle podnosiła kościół filialny do godności parafialnej, lub zakładała nową parafię z nowym kościołem.
Pewne sugestie dotyczące lokacji Osiecznej wysuwa dokument z 1635 roku. Adam Przyjemski podkreśla w nim, że jego poprzednicy (Andrzej Czarnkowski, Wojsław z Gryżyny) nadali miastu przywilej, jak on sam to uczynił. Wynika z tego, iż on i Czarnkowski obdarzyli przywilejami miasto już istniejące.
Przywileje Czarnkowskiego i Borka, stawia Przyjemski na równi. Jednak jak wiadomo, Wojsław Borek wymieniany był od 1365 roku. O poprzednikach Wojsława z Gryżyny, który zapoczątkował osiecką linię Borków nic nie wiadomo.
Raczej nie ma szans na to, że w przyszłości znajdzie się dokument, który pozwoli ustalić dokładną datę nadania Osiecznej praw miejskich.
Jedno jest jednak pewne. Osieczna otrzymała prawa miejskie najpóźniej 1370 roku.
Niestety, analiza rozplanowania Osiecznej nie rzuca dodatkowego światła na okres jej powstania. Ma ono typowy średniowieczny układ urbanistyczny. Rozplanowanie miasta wskazuje przede wszystkim na wyraźny związek ze szlakiem komunikacyjnym i warunkami fizjograficznymi. Osiedle powstało bowiem na niewielkim wzniesieniu, od południa ograniczonym wodami Jeziora Łoniewskiego, od zachodu rozciągała się szeroka, podmokła dolina rzeczki Samicy, od północy zaś wzgórze miejskie oddzielone jest od sąsiedniego, wyżynnego terenu głębokim parowem wcinającym się od doliny Samicy w kierunku wschodnim. Podobne obniżenie terenu odcina wzgórze miejskie od wysoczyzny rozciągającej się na wschód od Osiecznej. Zachodzi jednak pytanie, czy miasto powstało na surowym korzeniu, czy też była tutaj jakaś osada przed lokacyjna. Na podstawie dokumentów pisanych nic na ten temat nie można ustalić. W pełni zadowalającej odpowiedzi mogłyby udzielić badania archeologiczne. Dotychczasowe znaleziska ceramiczne wskazują na to, że prawdopodobnie była tutaj jakaś osada przed lokacyjna. Pewną wskazówką może być usytuowanie kościoła, który znajduje się w większej odległości od rynku niż ma to miejsce w innych miastach wielkopolskich.
Przyczyną tego może być to, iż przy wytyczaniu rynku, teren przy kościele był już częściowo zabudowany. Również nazwa Oszeczno sugeruje, że mogło tutaj, wcześniej istnieć miejsce warowne.
