Artykuł
GMINA POD OCHRONĄ
Teren gminy Osieczna objęty jest różnymi formami ochrony przyrody.
Obszar Chronionego Krajobrazu
Pojezierze Krzywińsko-Osieckie wraz z zadrzewieniami Dezyderego Chłapowskiego i kompleksem leśnym Osieczna-Góra, to największy powierzchniowo obszar chronionego krajobrazu w powiecie leszczyńskim zajmujący 714,25 km2 obejmuje Pojezierze Krzywińskie i Pojezierze Dolskie oraz dolinę Rowu Polskiego i Rowu Śląskiego. Wyznaczony został rozporządzeniem Nr 82/92 Wojewody Leszczyńskiego z dnia 1 sierpnia 1992 r. w sprawie wyznaczenia obszarów chronionego krajobrazu na terenie województwa leszczyńskiego. Cechuje go krajobraz zbliżony do naturalnego z niskim stopniem zaludnienia i osadnictwa. Szczególnie cennymi pod względem krajobrazowym i przyrodniczym są tereny dolin Rowu Wyskoć, Rowu Polskiego i Rowu Śląskiego oraz jeziora w okolicach Świerczyny. Wysoka lesistość – ponad 40%, liczne jeziora i rzeki oraz bogactwo form rzeźby polodowcowej, a także zadrzewienia, stanowią o atrakcyjności turystyczno-krajobrazowej tego obszaru. Różnorodność biotopów stwarza dogodne warunki do bytowania licznych gatunków flory i fauny, w tym gatunków chronionych, bądź rzadkich i zagrożonych. W skład opisywanego obszaru wchodzą trzy rezerwaty przyrody i dwa projektowane. Zarówno wielkość obszaru, jak i różnorodność ekosystemów zapewniają warunki do swobodnego bytowania i migracji roślin i zwierząt, a także możliwość wykorzystania jego walorów naturalnych dla turystyki i wypoczynku. Prawie cała gmina Osieczna znalazła się w granicach w/w obszaru chronionego krajobrazu
Rezerwat przyrody
„Ostoja Żółwia Błotnego” rezerwat faunistyczny utworzony w 1974 r. o powierzchni 4,42 ha, obejmuje obszar lasu i bagien w Nadleśnictwie Karczma Borowa, leśnictwo Drzeczkowo, w pobliżu miejscowości Witosław w gminie Osieczna. Celem ochrony jest zachowanie jednego z bardzo nielicznych w Polsce stanowisk żółwia błotnego Emys orbicularis.
obszar Natura 2000
Do sieci Natura 2000 wpisano leżącą częściowo w gminie Osieczna ostoję ptaków o randze europejskiej „Zbiornik Wonieść”. Ostoja ta wyznaczona została rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. i obejmuje zbiornik wodny o powierzchni 777 ha powstały w wąskiej rynnie polodowcowej, na obszarze zajętym dawniej przez pięć jezior. Obszary przyległe stanowią mozaikę lasów, pól uprawnych i łąk. Całkowita powierzchnia obszaru wynosi 2461.8 ha, z tego grunty orne stanowią 32.7 % powierzchni, łąki i pastwiska – 24.3 %, lasy – 19.4 %, wody – 21.3 %, a 3.3 % tereny luźno zabudowane i inne. Pod względem administracyjnym ostoja leży w gminach Krzywiń, Kościan i Śmigiel w powiecie kościańskim oraz Osieczna w powiecie leszczyńskim (około 35 % powierzchni).
Występuje tu, co najmniej 26 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 7 gatunków z Polskiej czerwonej księgi zwierząt. Łącznie stwierdzono gniazdowanie 131 gatunków ptaków. Znajduje się tu jedno z nielicznych w Polsce lęgowisk podgorzałki. W okresie lęgowym obszar zasiedla ponad 2 % krajowej populacji gęgawy, co najmniej 1 % populacji krajowej następujących gatunków ptaków: podgorzałka, rybitwa białowąsa, krakwa, kropiatka, sieweczka rzeczna; stosunkowo licznie gnieżdżą się ponadto bąk i bączek.
W okresie wędrówkowym spotyka się gęsi zbożowe i białoczelne w koncentracjach do 8000 osobników, pierzące się cyraneczki i pierzące się oraz zimujące łabędzie nieme.
W ostatnim roku w zbiorniku obserwowano żółwie błotne. Z chronionych gatunków roślin stwierdzono bluszcz, pełnik europejski, grążel żółty i grzybienie białe.
Częściowo gmina została także ujęta w projektowanym obszarze ochrony siedlisk Natura 2000 – Zachodnie Pojezierze Krzywińskie, które zgodnie z art. 27 ust. 3 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody zostały wyznaczone przez Ministra Środowiska i przekazane do zaakceptowania Komisji Europejskiej.
Pomniki przyrody
2 dęby szypułkowe o obwodzie 330 i 340 cm i wysokości 20 m – park w Jeziorkach
wierzba krucha składająca się z trzech pni o obwodach 300, 290, 280 cm i wysokości 15 m – park w Jeziorkach
lipa szerokolistna – park w Jeziorkach
4 dęby szypułkowe i platan klonolistny o obwodzie 560 cm i wysokości 20 m park w Witosławiu
dąb szypułkowy – Osieczna
18 dębów szypułkowych, 9 buków pospolitych, dzika czereśnia, sosna pospolita, sosna wejmutka, modrzew europejski i bluszcz pospolity – na terenie lasów Nadleśnictwa Karczma Borowa.
